بی اختیاری مدفوع یک عارضه بسیار ناخوشایند است که تاثیر مستقیم بر کیفیت زندگی افراد داشته و می تواند سلامتی افراد را در اثر انتقال بیماری عفونی به خطر بیندازد. اما چرا دچار بی اختیاری مدفوع و عدم کنترل آن می شویم؟ در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا اصلی ترین علت بی اختیاری مدفوع را بررسی و نحوه درمان آن را بررسی کنیم.
بی اختیاری مدفوع چیست؟
بدن انسان به طور طبیعی توانایی کنترل مدفوع را دارد ؛ این کار به وسیله دو عضله بسیار مهم که اسفنکتر نامیده می شوند ، انجام شده و وظیفه منقبض کردن دهانه مقعد را بر عهده دارند. ضعف و وارد شدن هرگونه آسیب به این عضله موجب از بین رفتن خاصیت این عضلات و در نتیجه ابتلا به بی اختیاری مدفوع یا گاز روده (Fecal Incontinence) می شود. میزان ابتلا به بی اختیاری در زنان و مردان یکسان است اما معمولا این عارضه برای افراد مسن به دلیل ضعف عضلات یا آسیب های لگنی بیشتر به چشم می خورد.
اصلی ترین علت بی اختیاری مدفوع و گاز روده
همانطور که گفتیم؛ ناحیه نشیمنگاهی یا قسمت انتهایی رکتوم ، دارای دو عضله داخلی و خارجی به نام های اسفنکتر هستند. وظیفه این دو عضله انقباض یا انبساط (باز و بسته کردن) و اجازه خروج مدفوع است. آسیب به این عضله می تواند سبب بی اختیاری افراد شود. بنابراین برخی اصلی ترین عوامل آسیب و علت بی اختیاری عبارت اند از:
- مشکلات مادرزادی یا ژنتیکی
- وارد شدن ضربه شدید به مقعد
- داشتن سابقه عمل از جمله جراحی بواسیر ، جراحی فیستول ، آبسه مقعد یا سایر بیماری های مقعدی
- برقراری رابطه مقعدی
- عوارض برخی بیماری ها یا مشکلات جسمانی
- بیرون زدگی رکتوم یا مقعد
- سکته
- یبوست مکرر
- دیابت نوع 2
- بیماری زوال عقل
چه افرادی به بی اختیاری مبتلا می شوند ؟
به طور کلی همه افراد در معرض خطر ابتلا به عارضه ها یا بیماری های مقعدی هستند . اما خطر ابتلا بی اختیاری مدفوع و گاز روده در برخی افراد بیشتر است که این دسته از افراد شامل:
- افراد مبتلا به بیماری های نشیمنگاهی از جمله هموروئید یا فیستول و شقاق
- افراد دارای سابقه جراحی های ناموفق برای درمان انواع بیماری های مقعدی
- سالمندان و افراد مسن که دچار ضعف عضلات هستند
- زنان یا مردانی که به صورت طبیعی دارای مشکل ضعف عضله هستند
- افرادی که مدت زیادی نشسته اند و تحرک کافی ندارند
- زایمان طبیعی در زنان
نحوه درمان بی اختیاری مدفوع
به طور کلی درمان بی اختیاری مدفوع در برخی موارد به رفتار های فردی وابسته است. برای مثال برقراری رابطه مقعدی موجب آسیب شدید به عضلات اسفنکتر شده و می تواند حتی باعث پارگی آن شود. علاوه بر آن یبوست نیز می تواند سبب آسیب شدید به رکتوم باشد که در اثر نوع تغذیه و سیستم گوارش به وجود می آید. در این صورت بنابر علتهای بروز بی اختیاری میتوان روشهای درمانی زیر را ارائه داد:
- تزریق بوتاکس به مقعد یا لیزر درمانی برای بهبود وضعیت بی اختیاری که اصلی ترین راه درمان بی اختیاری هستند
- پرهیز از برخی رفتارها یا عادات پرخطر از جمله برقراری رابطه مقعدی
- داشتن یک رژیم غذایی مناسب و حاوی فیبر که به کنترل یبوست و اسهال کمک کند. یبوست شدید می تواند باعث آسیب به عضلات مقعدی و انواع بیماری های نشیمنگاهی شود
- انجام عمل لیزر در صورت ابتلا به بیماری های مقعدی از جمله هموروئید ، فیستول یا آبسه و پرهیز از انجام جراحی به شیوه سنتی
- انجام ورزش کگل برای تقویت عضلات
در صورت ابتلا به بی اختیاری مدفوع چه کار کنیم؟
باید بدانید که درمان بی اختیاری بخصوص در موارد حاد تنها توسط پزشک متخصص امکان پذیر بوده و بیمار در خانه نمی تواند آن را درمان کند. بنابراین اولین قدم در صورت ابتلا به بی اختیاری مدفوع ، مراجعه به یک پزشک کولورکتال و یا پزشکی که با بیماری های مقعدی و نحوه درمان آنها به طور کامل آشنا باشد است . علاوه بر آن از آنجایی که نشت مدفوع می تواند باعث گسترش عفونت یا انواع بیماری ها شود، رعایت بهداشت فردی از جمله شستشوی مرتب مقعد امری ضروری بوده که باید به طور مرتب انجام شود.
بی اختیاری مدفوع چه عوارضی به همراه دارد ؟
بی اختیاری مدفوع امری کاملا غیر طبیعی بوده که می تواند سبب بروز عوارض جدی در افراد شود. مشکلات اجتماعی یا بروز انواع بیماری ها از مهمترین عوارض بی اختیاری مدفوع هستند.
علاوه بر آن اصلی ترین عوارضی که بی اختیاری مدفوع به همراه دارد شامل نکات زیر هستند:
- گوشه گیری و پرهیز از قرارگیری در مجالس
- احساس شرم و سرخوردگی
- سوزش و خارش و ابتلا به بیماریها در اثر تماس مکرر مقعد به مدفوع
- خطر گسترش آلودگی و انواع عفونت ها در اثر نشت مدفوع
- احساس بوی بد
نتیجه گیری
درمان بی اختیاری تنها به وسیله روشهای پزشکی از جمله تزریق بوتاکس یا لیزر قابل انجام بوده و به این وسیله می توان آن را درمان نمود. بنابراین بهترین اقدامات در زمان ابتلا به این عارضه کنار گذاشتن شرم و خجالت ، رعایت بهداشت فردی و مراجعه به پزشک است.
